Zijn vrouwen vaker ongelukkig dan mannen?

Ivan Wolffers stelde in een serie van 4 Tweets de volgende vraag (begin Sept. 2011):

Europese onderzoekers telden het aantal depressieve Europeanen: 30,3 miljoen waarvan 23 miljoen vrouwen. http://www.ecnp.eu/en/publications/reports/~/media/Files/ecnp/communication/reports/ECNP%20EBC%20Report.ashx   Getallen zeggen me weinig. Ik wil weten waarom vrouwen ongelukkiger zijn dan mannen. Mannen plegen wel vaker zelfmoord dan vrouwen. Onderzoekers hebben geen echte verklaring voor de vele depressies bij vrouwen. Is het de supermom druk? Zijn het de hormonen? Wat ook kan, is dat wie vaker bij de dokter komt ook vaker een etiket als depressie opgeplakt krijgt. Vrouwen gaan vaker naar de dokter.

Ik zat hier al een tijdje over te broeden, en wat ik ook op papier zette, ik leek de kerngedachte maar niet te kunnen verwoorden.  Ergens legde ik de link tussen “niet blij zijn met je lichaam” en “depressiviteit”, maar de juiste focus kreeg ik niet voor elkaar. Totdat ik op Facebook (en Twitter) een nieuwe bijdrage van Dr. Wolffers las, namelijk deze:

Deze screenshot mag ik denk ik wel plaatsen, hij is immers “publiek” geplaatst. Zie wereldbolletje naast “15 uur geleden”. Kijk, da’s nou weer een voordeel van die relatief nieuwe icoontjes op Facebook, die ik hier ook al noemde. Sorry, ik dwaal af.

Ivan Wolffer’s Facebook bijdrage bevestigde een gedachte die in mijn hoofd zat te broddelen maar nog niet helemaal naar buiten durfde te komen.

Laat ik beginnen met zijn vraag of vrouwen misschien wel vaker naar de dokter gaan en daardoor ook eerder in de positie zijn om een etiket “depressief” opgeplakt te kunnen krijgen. Het gaat er hier volgens mij niet zozeer om of vrouwen “vaker” naar de dokter gaan. “Eerder” is een beter woord.   De vraag is meer: als vrouwen zich zwaarmoedig voelen gedurende langere tijd, zijn ze dan eerder geneigd om daarmee naar de doktor te gaan? Hoe hoog is de drempel voordat iemand met een dergelijke klacht (zwaarmoedigheid)  naar de arts gaan? En zit er een duidelijk verschil in drempel bij mannen en vrouwen?

Op Internet zijn vragenlijsten te vinden die je in kunt vullen om erachter te komen of je wellicht aan een depressie lijdt. Daarin wordt altijd gevraagd of je een scheiding achter de rug hebt, conflicten op je werk hebt, je baan bent kwijtgeraakt of net met pensioen bent, een sterfgeval in je naaste kring hebt gehad, of er problemen binnen het gezin zijn.  Het zijn blijkbaar factoren die mee kunnen spelen bij het ontstaan van een depressie. De onderliggende gemeenschappelijke factoren die ik persoonlijk bij al die situaties zie zijn er twee: een negatieve verandering van het zelfbeeld en/of gevoelens van onmacht.

De vraag die ik mezelf stelde was dan ook de volgende: als het waar is dat vrouwen eerder ongelukkig/depressief zijn dan mannen, waar komt dat dan door? Wat zorgt ervoor dat een negatieve verandering van het zelfbeeld en onmacht vaker door vrouwen wordt gevoeld dan door mannen?

Ik kwam tot de conclusie dat er iets mist in de genoemde vragenlijsten. Hoe zit het nou eigenlijk met onze gevoelens en gedachten over ons uiterlijk? Hoe belangrijk vinden we dat?

Voordat ik verder ga is het belangrijk te melden dat ik  alles wat ik hieronder zeg natuurlijk niet over alle vrouwen en alle mannen zeg. Maar ik heb wel zo’n vermoeden dat hetgeen ik beschrijf herkenbaar zal zijn voor velen. Dat gevoel is dus voor mij een reden om te denken dat het om meer personen zal gaan dan een handjevol. Misschien zit ergens in dit verhaaltje wel het antwoord op een aantal vragen verscholen. Wie weet.

Ten eerste: Niemand zal zomaar openlijk zeggen: “ik vind mijn uiterlijk belangrijk”.  Het heeft de connotatie van oppervlakkigheid. Of dat terecht is laat ik in het midden. Hoe dan ook, we geven niet zo snel toe dat we het toch wel erg belangrijk vinden om aantrekkelijk te zijn voor de andere sekse (of dezelfde).  Dat zit gewoon in de natuur van de mens.  We willen eigenlijk ook wel graag dat onze partner aantrekkelijk is. Wat doorgaans betekent: “voor een ander (dan wijzelf) ook aantrekkelijk is”. Maar wij vrouwen vinden het ook weer niet zo erg als onze man voor de 10e keer hetzelfde pak draagt naar een feestje, hooguit trekken we zijn kraag even recht. Terwijl de kleinste ogenschijnlijke kritiek op onze kleding of de manier hoe ons haar zit (of zo) ons enorm onzeker maakt.

Dat gaat ongeveer zo: Zij: “Ik ben klaar. Zo kan ik wel mee he?” Hij: “Ja, natuurlijk schat”. Zij (dit antwoord kwam haar iets te snel): “Je keek niet eens, zeg nou eens eerlijk, is dit jurkje okee?”. Hij (bewust zijn blik op het jurkje richtend, maar ietwat ongemakkelijk doordat hij blijkbaar iets niet goed heeft gedaan): “Ja, schat, het jurkje is okee, echt waar”. Zij (zijn ongemak anders interpreterend): “Dat zeg je alleen maar om me gerust te stellen, maar je vindt het eigenlijk niet goed”. Hij (een efficiënte oplossing zoekend): “Ik vind je andere jurkjes ook leuk, maar het maakt me echt niet uit”. Resultaat: het jurkje wordt terug de kast in gesmeten en het aantal minuten dat zij dan nog in de badkamer doorbrengt is rechtevenredig met het aantal keren dat hij zuchtend op zijn horloge kijkt.

Kijk, en dat is raar als je erover nadenkt. Er klopt hier iets niet. Zij heeft er geen probleem mee als hij zijn pak weer aanheeft (en hij blijkbaar ook niet) maar gaat ervan uit (als ze ook maar iets bespeurt dat daarop zou kunnen wijzen) dat hij wel een probleem met haar jurkje heeft. Met andere woorden, zij denkt dat hij haar uiterlijk veel belangrijker vindt dan zij het zijne. Hoe komt dat? Vanwaar al die onzekerheid? Bij vrouwen vooral?

Daarmee kom ik bij het tweede punt dat ik wil noemen: Vrouwen hebben vaak na de zwangerschap gewichtsproblemen. Zelfs als we niet met ons gewicht kampen herkennen we ons lichaam niet altijd meer helemaal. Nadat er van alles eerst flink opgerekt was is het voor velen lastig om dat weer strak terug in model te brengen. En als we dan eenmaal in de overgang komen gebeurt er weer van alles waar we maar weer aan moeten wennen. Een vrouwenlichaam loopt gewoon een grotere kans veranderingen (ongewenste!) te ondergaan dan dat van een man. Daar komt de factor onmacht bij kijken. Je kunt er als vrouw gewoon vaak niets aan doen. Daar balen wij vrouwen van, want ook wij willen het liefst controle over wat er met ons lichaam gebeurt. Ik denk dat dit een groter probleem is voor vrouwen dan voor mannen, maar ik sta natuurlijk open voor tegenspraak. Wellicht zijn er factoren in het leven van mannen die ik niet zie.

Een zwangerschap is al zo ingrijpend dat velen daar problemen mee hebben, meestal achteraf. Dat noem je dan een postnatale depressie. Wat je dan vaak leest is dat het te maken heeft met “hormonale veranderingen”, “verstoorde schildklierwerking”, “tekort aan vitaminen en mineralen”, “hersenstofontregeling” (serotonine),  ontregeling van de bloedsuiker, etc. etc. Maar ik denk dan: als dit oorzaken zijn, waarom heeft niet bijna iedere vrouw last van een postnatale depressie? Welke factoren zorgen nu daadwerkelijk voor een postnatale depressie?

Dan spreekt men over psychische factoren: als je hoge eisen aan jezelf stelt en alles perfect wilt doen loop je eerder kans op een postnatale depressie. Of er komt ineens onverwerkt verdriet bij je boven, omdat je er nu je een kindje hebt, minder makkelijk mee om kan gaan. Je herinnert je eerder dingen van je eigen jeugd en wat jij zo moeilijk vond toen.   Of je had hoge verwachtingen van je zwangerschap, maar die verliep niet zo goed. En dat stelt je teleur, en niemand snapt dat, want uiteindelijk is het toch met de baby goedgekomen? Allemaal uitleg die je op Internet kunt lezen, maar is dat de kern van de zaak?

Want dat geldt toch ook voor een man? Die had toch ook zijn verwachtingen en wordt geconfronteerd met een ingrijpende gebeurtenis in zijn leven? Wel eens over een postnatale depressie bij mannen gehoord? Nee? Dat moet dan toch zijn redenen hebben?

Ligt hier nog een onontgonnen wetenschappelijk vraagstuk open? Waar is het verschil? Wat maakt dat vrouwen een postnatale depressie “kunnen” hebben en mannen niet? Waarbij “kunnen” gelijkstaat aan: niet gediagnosticeerd, niet in de medische wereld voorkomend. Daarnaast: waarom heeft niet elke vrouw last van een postnatale depressie volgens de huidige definitie? En wat maakt dat vrouwen blijkbaar (volgens de cijfers althans) ongelukkiger zijn dan mannen?

Ik zie dat verschil denk ik wel.  Ons vrouwenlichaam verandert, en niet altijd zo als wij willen. Tijdens de overgang worden we geconfronteerd met een droge vagina,waardoor geslachtsgemeenschap pijnlijk kan worden, waardoor we minder zin hebben in sex, ga zo maar door.Een mannenlichaam veroudert ook. Wordt misschien wat dikker met de jaren, door een veranderende stofwisseling, maar meestal blijft het daarbij.    Fysieke oorzaken voor erectiestoornissen liggen bij mannen voor zover ik weet vooral bij een ziekte. Vrouwen hebben net zo als mannen natuurlijk ook ziekten die een verandering in het lichaam veroorzaken en het seksleven bemoeilijken. Of dat er veel meer zijn weet ik niet. Denk ik niet eigenlijk.  Daar gaat het volgens mij dan ook niet om als we praten over verschil in de gemeten aantal depressieve vrouwen en mannen. Volgens mij gaat het echt om het uiterlijk. De mate waarin wij ons aantrekkelijk voelen, positief gezien voelen door een ander.

Wij vrouwen maken meer lichamelijke veranderingen door in ons leven. Omdat we nu eenmaal kinderen kunnen baren. We zien onze borsten uitzakken, we zien onze buiken flubberig worden, we worden dikker dan mannen omdat we nu eenmaal meer vetweefsel hebben dat dat mogelijk maakt.  Dat tast ons positieve zelfbeeld aan en we voelen daarbij onmacht.Volgens mij maakt ons dat onzeker. Omdat we denken dat we dan niet meer voldoen. De media spelen m.i. toch een ondergeschikte rol hierin. De idealen die ons voorgespiegeld worden helpen natuurlijk niet. Maar ze zijn niet hoofdverantwoordelijk. Mannen krijgen via de media immers ook ideaalbeelden voorgeschoteld, maar lijken er zich minder van aan te trekken.

Wat vooral belangrijk is, is denk ik wat in ons hoofd zit, bij ons vrouwen. WIJ zien iets veranderen, en WIJ zijn daar niet blij mee. WIJ denken dat een ander dat automatisch ook zo zal voelen. Dat stralen we uit, en DUS voelt een ander dat dan ook zo. Als wijzelf die veranderingen niet zo erg vinden is er volgens mij misschien veel minder aan de hand.

Die onzekerheid over het uiterlijk dat vrouwen voelen heeft misschien wel meer gevolgen dan we denken.

Ergens, dames, is dat jammer. Want ik heb ook gemerkt dat uiterlijk niet zo vreselijk belangrijk is voor de heren. Veel mannen hebben totaal geen moeite met wat “meer vlees” op de botten. Weet ik, heb ik gehoord. Verder heb ik ook vaak genoeg gehoord van mannen (hoe jong ze ook zijn) dat men liever een door het leven getekend vrouwmens heeft dan een onbeschreven superstrak  blaadje. In een film (weet niet meer welke) zei een man tegen zijn sekspartner: “waar maak je je druk om, ik houd van je zwangerschapsstriemen. Ze zeggen me dat je hebt geleefd. Ik vind dat mooi en ontroerend”.

Nee, waar mannen wel unaniem moeite mee lijken te hebben is onzekerheid. Gezeur. Moeilijk gedoe.  Dat betekent echter nog lang niet dat ze dan maar oppervlakkig zijn en dus persoonlijk gaan voor een superstrak model als levenspartner. Bewondering voor zo’n schoon vrouwmens moet je met een korrel zout nemen. Ook mannen willen diepgang in hun relatie, al is dat niet altijd wat wij vrouwen eronder verstaan.

Mijn ervaring is: als je zelf blij bent met je lichaam, je lekker voelt in je lichaam en met je eigen persoonlijkheid, en dat al dan niet bewust weet uit te stralen, dan zijn mannen dat ook. Blij met jouw lichaam en jou als persoon. Positieve uitstraling werkt als honing op de bijen. Believe me. I know. 😉